Winsten en verliezen
Verandering bij één deel van het systeem brengt verandering mee voor het hele systeem. De leden van het systeem zijn voortdurend in interactie.
In een systeem gaan mensen hun manier van met elkaar omgaan op elkaar afstellen.
In het systeem zullen mensen zonder zich er echt bewust van te zijn op een bepaalde manier communiceren. Zo ontstaan gewoontes na verloop van tijd. Gewoontes worden regels. Soms zijn die regels uitgeschreven en soms niet (verwachtingen van wat men hoort te doen). Regels brengen veiligheid en voorspelbaarheid in het systeem. Regels worden vaak uitgesproken op het moment dat iemand van het systeem de regel in vraag probeert te stellen. De mate waarin regels kunnen veranderen hangt onder andere af van wat individuele leden winnen of verliezen bij de verandering.
​​
Als er bij één groepslid iets verandert, heeft dit invloed op de hele groep.
Elk lid van een systeem heeft dus een aandeel (bewust of onbewust) in de loop der dingen of anders gezegd in de manier waarop het systeem functioneert. Binnen het systeemdenken probeert men anders te kijken naar mensen en naar moeilijkheden waarmee mensen zitten. Door te gaan kijken naar wat alle leden doen om hun eigen bijdrage te leveren aan het systeem, krijgt men heel wat informatie over hoe een gezin functioneert en wie welke rol en positie heeft. Mensen werken samen om een situatie al dan niet in stand te houden. De mate waarin mensen samenwerken hangt onder andere af van wat individuele leden winnen of verliezen met het aanvaarden of verwerpen van het nieuwe gegeven in het systeem.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Winsten en verliezen
De mate waarin regels kunnen veranderen hangt af van
- de openheid van de grenzen
- de hiërarchie binnen een systeem
- de posities en rollen die mensen innemen
​
Voorbeeld: Johan is homo en wil in de klas uit de kast komen.
- Welke voordelen heeft de coming-out voor Johan? In een open systeem zal Johan zichzelf kunnen zijn en zijn welbevinden in de klas zal verhogen.
- Welke nadelen heeft de coming-out voor Johan? In een gesloten systeem zal Johan zichzelf niet kunnen zijn. Hij wordt mogelijks uitgesloten uit de groep en zijn welbevinden in de klas verlagen.
- Welke voordelen heeft de coming-out van Johan voor elk lid van het systeem? Als leerlingen zich veilig voelen in een systeem zullen ze zich gesterkt voelen om zich ook te outen. Hun welbevinden zal stijgen.
- Welke nadelen heeft de coming-out van Johan voor elk lid van het systeem? Als leerlingen zich niet veilig voelen in een systeem zullen ze niet ondersteund voelen om zich ook te outen. Hun welbevinden zal dalen.
​
Elke leerling zal voor zichzelf bepalen wat hij of zij er bij te verliezen of te winnen heeft om zich te outen of zelfs om Johan te accepteren voor wie hij is. Welk voordeel heeft elke leerling als een probleem blijft bestaan? Welk nadeel heeft elke leerling als een probleem wordt opgelost?
​
​