De basisvaardigheden van de leraar zijn te herleiden tot vijf rollen:

1. Gastheer: kerntaak van de rol als gastheer is aan de ene kant contact maken en aan de andere kant contact vasthouden. Bijvoorbeeld door een Check in. Zo weten je leerlingen dat ze welkom zijn in de klas en bij jou, als leraar.

2. Presentator: de presentator moet leiderschapsgedrag vertonen; in de aandacht vangen en vasthouden. Leerlingen in armoede hebben behoefte aan structuur. Een leidersfiguur als veilige waar ze beroep op kunnen doen als emoties of prikkels hen te veel worden. 

3. Didacticus: de didacticus in de leraar brengt de inhoud van het vak over. Werken met leerlingen in armoede vraagt vaak maatwerk of differentiatie. De impact van armoede op de ontwikkeling van je leerlingen uit zich op verschillende manieren. Zie Denken en doen

4. Pedagoog: als pedagoog zorgt de leraar er voor dat het leerklimaat goed blijft. Een goede relatie tussen leraar en zijn leerling en ouder is het fundament voor een gunstig leerklimaat. Als dit niet goed zit, is het moeilijk voor de leerling om tot leren te komen. Zie Warme relatie

5. Afsluiter: in deze rol sluit de leraar de les ten slotte inhoudelijk en procesmatig af.

​

In Onderwijsvanmorgen spreekt men van een 6de rol: De leraar als coach. 

​

Coach ben je doorgaans niet zomaar; er is veel leservaring voor nodig. Als coach ken en beheers je de vijf rollen van de leraar: je bezit de kennis, begrijpt de achterliggende gedachte en bedoeling ervan en kunt de vaardigheden in verschillende situaties effectief inzetten. De coachrol is in feite een verdieping; alle vijf rollen kun je vormgeven vanuit een coachend perspectief. De coach is een excellente leraar. Zo heb je geen moeite meer met het creëren van een goede (werk)orde en een veilig klimaat. Ook reflecteer je voortdurend op je eigen handelen en past dit aan als het nodig is. 

​

 

​

​

Naast didactische vaardigheden zijn je relationele vaardigheden van even groot belang als je leerlingen tot leren wilt bewegen. Je zag het zo net even onder 'pedagogische rol' en onder Warme relatie.

 

Jouw sociale vaardigheden dienen als rolmodel voor je leerlingen. Als rolmodel kan je hen leren hoe ze met uitdagingen en moeilijke situaties kunnen omgaan. Daarvoor dien je inzicht te hebben in je eigen sociale vaardigheden.

Je bent als leraar ook een rolmodel. Kinderen kijken naar jou hoe jij omgaat met diversiteit in de klas. Als jij leerlingen in armoede anders bekijkt of behandelt dan zullen zijn klasgenoten dit ook doen. Zij hebben immers indirect mee gekregen dat het oké is om hen anders te behandelen.

​

Zoals je leerlingen van elkaar kunt laten oefenen in sociale vaardigheden, zo kan ook jij oefenen met je collega's. Spreek met collega's over je wie je bent, je onzekerheden, je successen en je dromen. Zo kunnen jullie elkaar inspireren en elkaars rolmodel zijn. Openheid, eerlijkheid, echt naar elkaar luisteren en proberen elkaar te begrijpen zijn belangrijke sleutels in communicatie en bijgevolg voor sociale vaardigheden. Voor jou, voor je leerlingen en voor alle relaties die jullie aangaan.

​

Leerlingen die onder chronische stress staan, voelen zich niet goed in hun vel. Zij hanteren allerlei coping mechanismen om met die stress om te gaan. Dit is niet altijd met het meest maatschappelijke aanvaardbaar gedrag wat het aangaan van warme relaties bemoeilijkt. Het is soms heel moeilijk om het vertrouwen te winnen en het moeizaam gewonnen vertrouwen kan in een oogwenk verdwijnen. 

​

​

​

​

​