Dit is een paragraaf. Klik hier om je eigen tekst toe te voegen.
Warme relatie
Vroeger stond het onderwijs niet zo stil bij de relatie die ze hadden met hun leerlingen en hun ouders. Hun enige doel was immers kennis overdragen aan de volgende generatie leerlingen. Onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen zich het best ontwikkelen en leren in een veilige, gestructureerde en tegelijk uitdagende omgeving die volwassenen hun bieden. Relaties met ouders en leerkrachten bepalen hun groei. Tegelijk leren ze hoe ze relaties met andere kinderen aangaan, hoe ze leren samenleven en samenwerken.
​
Een warme relatie is een belangrijke voorwaarde voor kinderen om tot leren te kunnen komen. Kinderen waar je, als leerkracht, geen goede relatie mee hebt, komen minder tot leren toe. Wie zich goed in zijn vel voelt, durft experimenteren en zijn talenten ontdekken.
Langdurig leven of opgroeien in armoede brengt heel wat hindernissen met zich mee voor leerlingen en hun ouders om warme relaties aan te gaan. Inzicht in deze hindernissen helpt om gericht te handelen.
Hindernissen bij het aangaan van warme relaties bij leerlingen die armoede opgroeien
​
Opgroeien in armoede heeft een enorme impact op de ontwikkeling van kinderen en dat gaat gepaard met heel wat gevoelens. Zo leiden taboe – schaamte - schuldgevoel - verdriet - boosheid tot stress en trauma ervaringen bij kinderen.
Elke klas bestaat uit kinderen met een verschillende achtergrond. Een leerkracht moet zijn kinderen eerst leren kennen om goed onderwijs te kunnen geven:
​
- leefwereld: in welke omstandigheden groeit je leerling op
- belevingswereld: hoe voelt hij zich hierbij
- ontwikkelingspsychologie: waar staat het kind in zijn ontwikkeling
- identiteit: welke deel-identiteiten heeft je leerling
- leerstijl: op welke manier leert je leerling het best
- cognitieve stijl: op welke manier denkt je leerling, verwerkt hij informatie en lost hij zijn problemen op
​
Psycholoog Eric Jensen legt uit op waarom het belangrijk is om je leerlingen goed te leren kennen en op welke manieren je dit kan doen.
​
Duur: 23m55
​
​
KO en LO - Dit Ben Ik In Brussel
wil de diversiteit van jonge kinderen in de klas
zichtbaar en bespreekbaar maken. Vijf kinderen vertellen
over hun dagdagelijks leven. Wat betekent opgroeien
in een grootstad voor hen?
Door meer erkenning te geven aan de sociaal-culturele
bagage van de kinderen in de grootstad, geeft
de organisatie hun meervoudige identiteits-
ontwikkeling en hun groei naar een positief
zelfbeeld meer kansen.
​
​
SO: Cross-the-line
Een oefening om je leerlingen
beter te leren kennen én zij elkaar!
Koppel aan elke stelling een gesprek
zodat de oefening meer diepgang krijgt.
​
Je kan deze oefening aanpassen
aan elk type onderwijs.
​
Je kan deze oefening ook in kleine
groepjes doen aan een tafel met pionnen.
Deelnemers verzetten hun pion als
de stelling op hen van toepassing is.
​
​
Kijklijst Ouder: Laat de ouder deze
kijklijst over zijn kind invullen.
Zie jij dezelfde dingen? Hoe zou dat komen?
Spreekstof verzekerd op het oudercontact!
​
​
De Vlaamse onderwijsinspectie definieert welbevinden als de mate waarin de leerlingen de school beleven vanuit actuele en duurzame schoolervaringen.
Het gaat om een multidimensioneel begrip dat het resultaat is van de perceptie van volgende dimensies:
​
-
de tevredenheid of hoe leerlingen zich voelen op school en in de klas,
-
de betrokkenheid of de wijze waarop de leerlingen zich engageren op klas- en schoolniveau,
-
het academisch zelfconcept, waarbij de klemtoon ligt op het beeld dat de leerlingen hebben over het eigen schoolse kunnen,
-
het pedagogisch klimaat dat een beeld geeft van de wijze waarop leerlingen het klimaat in de school en in de klas percipiëren en
-
de sociale relaties of de interpersoonlijke relaties van de leerlingen op school.
​
Bekijk hier de vragenlijsten voor de verschillende onderwijsniveaus.
​
​
Kinderen die in een kwetsbare situatie opgroeien, maken thuis soms al allerlei dingen mee nog voor ze schoolpoort bereiken. Deze ervaringen hebben een impact op hoe zij zich voelen en hoe zij zich gedragen in de klas.
Voor kinderen is het belangrijk om te weten dat ze bij je terecht kunnen als er iets is, wat dan ook. Ze vinden het belangrijk om gezien te worden en dat begint bij de klasdeur.
​
Dat jij even stil staat bij hoe je als leerkracht en als mens er bij zit, is even belangrijk. Jouw emoties beïnvloeden namelijk je kijk en je functioneren.
Heb jij een ritueel om kinderen te begroeten zodat je weet hoe zij zich voelen wanneer ze de klas binnenkomen?
Het belang van Check in:
- wie zijn de kinderen in je klas?
- hoe zitten je leerlingen er vandaag bij?
- hoe zit jij, er als leerkracht en er als mens, vandaag bij?
​
​
duur 39 sec
​
​
​
​
​
​
​
​
​
duur 5m36
​
​
​
​
​
​
​
​
SO Check in
duur 1m39
​
​
LO: Zien in de klas - Hoe gaat het met je?
Laat leerlingen regelmatig dit document invullen. Het geeft je inzicht hoe het met hen gaat en waar jij, als leerkracht op kan inspelen.
Klik op de afbeelding voor document
Probleemgedrag wordt vaak als een persoonlijk gedragsprobleem gedefinieerd i.p.v. een gevolg van chronische stress of negatieve gevoelens ten gevolge van armoede. "Ik heb het gevoel dat ik niet gehoord word, dat ik niet serieus genomen wordt, dat ik geen controle over mijn eigen leven heb, geen inspraak heb over beslissingen die over mij, als leerling, aangaan."
​
Het ijsbergmodel van McClelland laat zien hoe je als leraar achter het gedrag kan kijken en hoe gedragsverandering gerealiseerd kan worden.
​
Dit model is opgezet om beter te kunnen begrijpen hoe het nou precies werkt met al deze bewuste en onbewuste aspecten van de mens.
​
In deze theorie worden mensen vergeleken met een ijsberg. Het zichtbare gedrag bevindt zich in het topje van de berg en het grootste gedeelte is onzichtbaar, onderwater.
De componenten onder de waterlijn, zoals overtuigingen en normen en waarden, hebben direct invloed op het gedrag van de mens. Voor veranderingen in het gedrag, is het van belang om de aandacht te richten op de items onder de waterlijn. Het gebied van het onuitgesprokene, het onzichtbare en het onbewuste.
​
Op de volgende website kan je zien hoe je concreet dit model kunt hanteren op de klasvloer.
Zowel voor boven als onder de waterlijn vind je verdiepende vragen terug die je jezelf of leerlingen kan stellen. Ze helpen om inzicht te geven in wat je of je leerlingen doet bewegen.
​
Kijken naar gedrag begint met observeren. Een valkuil bij observeren is meteen wat je ziet gaan interpreteren. Als je wil kijken naar wat er achter gedrag zit, is in dialoog gaan met je leerling een noodzakelijke stap.
​
Hoe word je beter in scherp en oordeelloos waarnemen (zonder te interpreteren)? We gaan observeren oefenen in dit artikel. Dat gaan we doen met behulp van zintuiglijke scherpzinnigheid, mindfulness en kalibratie. Dat zijn drie begrippen die bijzonder goed samengaan, dus we bundelen ze hier samen!
Wat betekent dit voor jouw leerlingen?
-
Hoe beïnvloedt het model van McClelland mijn kijk op het gedrag van leerlingen?
-
Hoe kan ik mijn kijk op leerlingen bijsturen?
Als je kijkt naar wat er achter het gedrag van leerlingen zit, is het logisch dat je ook kijkt naar wat er zich afspeelt bij je eigen gedrag naar leerlingen toe. Verwachtingen hebben en mindset b.v. zijn er twéé van.
Als een leerkracht hoge verwachtingen heeft van bepaalde leerlingen, dan komt dat hun leerprestaties en ontwikkeling ten goede. Omgekeerd hebben lage leerkrachtverwachtingen een negatief effect op leerprestaties. Het onderzoek is op dat vlak eenduidig, maar hoe werkt dat precies?
Het pygmalion-effect, ook wel het Rosenthal-effect (en aansluit bij selffulfilling prophecy) genoemd, houdt in dat leraren, soms onbewust, verwachtingen hebben van bepaalde leerlingen.
Van leerlingen die in armoede opgroeien hebben leerkrachten doorgaans lage verwachtingen. Dat is niet altijd zo verwonderlijk; deze leerlingen hebben mogelijks een vertraagde ontwikkeling en scoren minder goed op toetsen. Zij hebben aangepaste ondersteuning nodig die ze vaak niet (genoeg) krijgen.
In het volgend beeldfragment horen we Ides Nicaise hierover aan het woord.
Bij het Rosenthal-effect sturen de verwachtingen impliciet de prestaties van leerlingen.
Deze sturing kan zowel in positieve zin: hoge verwachtingen leiden tot betere prestaties als in negatieve zin: lage verwachtingen leiden tot slechtere prestaties.
De sturing in negatieve zin wordt ook wel het Golem-effect genoemd.
​
De verwachtingen van leraren zijn dus essentieel voor de prestaties van leerlingen.
Hoe lager het zelfbeeld van leerlingen, hoe groter de impact van deze lage verwachtingen.
​
Omdat we ons niet altijd bewust zijn van de verwachtingen die we van leerlingen hebben, is het belangrijk om hier regelmatig bij stil te staan. Het maken van een zogenoemde ‘verwachtingenfoto’ helpt om je eigen verwachtingen van de leerlingen in je klas te expliciteren en visualiseren.
​
Hoe weet jij als leerkracht welke verwachtingen je stelt? Neem er even deze kijkwijzer bij.
Duur: bekijk tot 3m25
Duur: 9m57
Deze reportage toont het belang van een goede relatie tussen leerling en leerkracht en het belang van de verwachting van de leerkracht naar de leerling toe.
​
Als leerkracht hebben we meer impact dan we denken.
De verwachtingen die je als leerkracht (vaak onbewust) van leerlingen hebt, kunnen de leerprestaties beïnvloeden, zowel negatief als positief. Met deze aanbevelingen haal je het beste uit al je leerlingen.
​
Mindset is het Engelse woord voor ‘overtuiging’. Het staat voor de manier waarop kinderen (en volwassenen!) denken over zichzelf en in het bijzonder over hun intelligentie en kwaliteiten. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen een vaste mindset en een groeimindset. Bron Platform mindset Nederland
​
Mensen met een vaste mindset geloven dat je geboren bent met bepaalde capaciteiten of competenties en mensen met een groei mindset hebben de overtuiging dat je hieraan kunt werken en in groeien.
De verschillende mindsets een grote invloed hebben op de mogelijkheid van mensen om te leren. Het is dus van groot belang om naar je leerlingen te kijken vanuit een groeimindset.
​
Net als jij hebben ook je leerlingen een vast, groei of mixed mindset. Jij kan hen helpen door anders over zichzelf te denken. Hierdoor versterk je hun zelfvertrouwen.
​
Aan de hand van experimenten met kinderen legt de Amerikaanse psychologe Carol Dweck een belangrijke oorzaak van faalangst bloot.
​
Duur: 3m28 (Bron Eldurado)
Tip
Het volgend document van https://nlpro-training.com/ geeft je inzichten in onze basisemoties.
​
Kinderboeken over emoties en gebeurtenissen. De verhalen zorgen voor bij jonge kinderen voor herkenning en troost.
​
Blob helpt je leerlingen, zonder woorden, aan te geven hoe zij zich voelen. Uiteraard kan je hier een gesprekje aan koppelen als je leerling dat wenst.
Emoties herkennen en onder woorden brengen is iets dat alle kinderen leren. Gevoelens leren herkennen en benoemen zijn voor leerlingen die opgroeien in een stressvolle situatie is dit een extra moeilijke opdracht. Er gaat van alles door hun hoofd, dat maakt het heel verwarrend.
​
​
​
​
​
Door in te dialoog te gaan, leer je je leerlingen reflecteren over zichzelf en hun gevoelens. Je krijgt inzicht over hoe je leerling zich voelt en denkt over zichzelf, de anderen en zijn ervaringen. Je kan patronen ontdekken die duiden op onzekerheid, angst, mindset ...
Als leerkracht kan je gerichter inspelen op het welbevinden van je leerlingen.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Er zijn vijf emotionele basisbehoeften. De mate waarin ze zijn vervuld, bepaalt hoe goed kinderen zich in hun vel voelen.
​
Klassikale of individuele gevoelsmeters bieden de gelegenheid om bij gevoelens stil te staan. Koppel hier steeds een gesprekje aan, zo biedt je taal aan gevoel.
​
Vindt je leerling het lastig om gevoelens te benoemen? Gebruik dan deze gevoelskaart!
​
Op de volgende website zie je hoe je het wiel van gevoelens in de praktijk kan gebruiken.
Leerlingen hebben belangrijke informatie over de inhoud en beleving van het leerproces dat zij in het onderwijs ondergaan en leerkrachten kunnen eigenlijk niet zonder die informatie, als zij onderwijs op maat willen geven en af willen stemmen op de leerlingen in hun groep.
Het voeren van (reflectie)gesprekken is daarbij een belangrijk middel om tot uitwisseling met leerlingen te komen. Zulke gesprekken kunnen voor leerkrachten ontdekkingstochten zijn door de ‘leerwereld’ van het kind.
​
Welbevinden speelt een grote rol om tot leren te kunnen komen. Armoede heeft een impact op het leerproces en prestaties van leerlingen die opgroeien in armoede en stressvolle situaties. Neem daarom beleving steeds mee in het kindgesprek.
Kinderen onder chronische stress lopen verloren in hun gevoelswereld en dat heeft gevolgen op de manier waarop zij relaties aan gaan.
Hoe proberen jullie aan de relatie met jullie leerlingen te werken? Er zijn heel wat dingen die je daarvoor kan doen.
​
Als leerkracht kan je de relatie verbeteren die leerlingen hebben:
-
met zichzelf
-
met medeleerlingen
-
met jou, de leerkracht
-
met de klasomgeving
-
met de leeromgeving
-
met externe partners
​
Vul op het forum aan wat jullie zouden kunnen doen om de verschillende relaties met jullie leerlingen te verbeteren.
​
Gebruik het document '101 interventies als het sociaal- moeilijk gaat' ter inspiratie.
Jullie kunnen de meest haalbare naar liken.
​
Tip
​
Een klas vandaag is een diverse klas en die diversiteit is breed: verschillen in gender, sociale afkomst, taal, leervermogen, motivatie, beperkingen,...
Als leerkracht doe je al heel wat inspanningen om het potentieel van je leerlingen volop te ontwikkelen. Toch wil je je competenties ook verder versterken, je inzichten bijschaven met wetenschappelijk onderbouwde kennis en ontdekken wat werkt om inclusieve leeromgevingen te creëren.
Zoek je bruikbare instrumenten om individueel, met je team of in de lerarenopleiding mee aan de slag te gaan? Bekijk dan de materialen, inspiratie en werkvormen op dit platform en benut ze om samen krachtig les te geven in diversiteit.
​
Klik op afbeelding om naar de website te gaan.
Tip
Kleuteronderwijs: Samen-spel
Hoe kan je als leerkracht het verschil maken voor kleuters?
​
​
Secundair onderwijs:
NokNok helpt je tieners zich goed in hun vel te voelen.
Focussen op een warme relatie werkt stress reducerend:
Je kan het stressniveau van leerlingen naar beneden halen door warme relaties aan te gaan. Kinderen in armoede ervaren voortdurende spanning (stress) waardoor hun ontwikkeling én hechting bedreigt wordt. Leraren spelen voor die kinderen een compenserende rol als ze aandacht hebben voor een warme relatie en een veilige hechting.
Ook teruggetrokken kinderen: een kind dat niet praat, verlegen of taalzwak is, is een kind waar je geen band mee hebt omdat hij geen aandacht vraagt.
